网站首页 > 管子 > 五辅

五辅

  古之圣王,所以取明名广誉,厚功大业,显于天下,不忘于后世,非得人者,未之尝闻。暴王之所以失国家,危社稷,覆宗庙,灭于天下,非失人者,未之尝闻。今有士之君,皆处欲安,动欲威,战欲胜,守欲固,大者欲王天下,小者欲霸诸侯。而不务得人,是以小者兵挫而地削,大者身死而国亡,故曰:人不可不务也。此天下之极也。

  曰:然则得人之道,莫如利之。利之之道,莫如教之以政,故善为政者,田畴垦而国邑实,朝廷闲而官府治,公法行而私曲止,仓廪实而囹圄空,贤人进而奸民退,其君子上中正而下谄谀。其士民贵武勇而贱得利。其庶人好耕农而恶饮食。于是财用足,而饮食薪菜饶。是故上必宽裕,而有解舍。下必听从,而不疾怨。上下和同,而有礼义,故处安而动威,战胜而守固,是以一战而正诸侯。不能为政者,田畴荒而国邑虚,朝廷兇而官府乱。公法废而私曲行,仓廪虚而囹圄实,贤人退而奸民进,其君子上谄谀而下中正,其士民贵得利而贱武勇,其庶人好饮食而恶耕农,于是财用匮而食饮薪菜乏,上弥残茍,而无解舍,下愈覆鸷而不听从,上下交引而不和同,故处不安而动不威,战不胜而守不固,是以小者兵挫而地削,大者身死而国亡,故以此观之,则政不可不慎也。

  德有六兴,义有七体,礼有八经,法有五务,权有三度,所谓六兴者何?曰:辟田畴,利坛宅。修树艺,劝士民,勉稼穑,修墙屋,此谓厚其生。发伏利,输墆积修道途,便关市,慎将宿,此谓输之以财。导水潦,利陂沟,决潘渚,溃泥滞,通郁闭,慎津梁,此谓遗之以利,薄征敛,轻征赋,弛刑罚,赦罪戾,宥小过,此谓宽其政。养长老,慈幼孤,恤鳏寡,问疾病,吊祸丧,此谓匡其急。衣冻寒。食饥渴,匡贫窭,振罢露。资乏绝,此谓振其穷。凡此六者,德之兴也。六者既布,则民之所欲,无不得矣。夫民必得其所欲,然后听上,听上,然后政可善为也,故曰德不可不兴也。

  曰:民知德矣,而未知义,然后明行以导之义,义有七体,七体者何?曰:孝悌慈惠,以养亲戚。恭敬忠信,以事君上。中正比宜,以行礼节。整齐撙诎,以辟刑僇。纤嗇省用,以备饥馑。敦懞纯固,以备祸乱。和协辑睦,以备寇戎。凡此七者,义之体也。夫民必知义然后中正,中正然后和调,和调乃能处安,处安然后动威,动威乃可以战胜而守固,故曰义不可不行也。

  曰:民知义矣,而未知礼,然后饰八经以导之礼。所谓八经者何?曰:上下有义,贵贱有分,长幼有等贫富有度,凡此八者,礼之经也。故上下无义则乱,贵贱无分则争,长幼无等则倍,贫富无度则失。上下乱,贵贱争,长幼倍,贫富失,而国不乱者,未之尝闻也。是故圣王饬此八礼,以导其民;八者各得其义,则为人君者,中正而无私。为人臣者,忠信而不党。为人父者,慈惠以教。为人子者,孝悌以肃。为人兄者,宽裕以诲。为人弟者,比顺以敬。为人夫者,敦懞以固。为人妻者,劝勉以贞。夫然则下不倍上,臣不杀君,贱不踰贵,少不陵长,远不闲亲,新不闲旧,小不加大,淫不破义,凡此八者,礼之经也。夫人必知礼然后恭敬,恭敬然后尊让,尊让然后少长贵贱不相踰越,少长贵贱不相踰越,故乱不生而患不作,故曰礼不可不谨也。

  曰:民知礼矣,而未知务,然后布法以任力,任力有五务,五务者何?曰:君择臣而任官,大夫任官辩事,官长任事守职,士修身功材,庶人耕农树艺。君择臣而任官,则事不烦乱。大夫任官辩事,则举措时。官长任事守职,则动作和。士修身功材,则贤良发。庶人耕农树艺,则财用足。故曰:凡此五者,力之务也。夫民必知务,然后心一,心一然后意专,心一而意专,然后功足观也。故曰:力不可不务也。

  曰:民知务矣,而未知权,然后考三度以动之;所谓三度者何?曰:上度之天祥,下度之地宜,中度之人顺,此所谓三度。故曰:天时不祥,则有水旱。地道不宜,则有饥馑。人道不顺,则有祸乱;此三者之来也,政召之。曰:审时以举事,以事动民,以民动国,以国动天下。天下动,然后功名可成也,故民必知权然后举错得。举错得则民和辑,民和辑则功名立矣,故曰:权不可不度也。

  故曰五经既布,然后逐奸民,诘轴伪,屏谗慝,而毋听淫辞,毋作淫巧。若民有淫行邪性,树为淫辞,作为淫巧,以上谄君上,而下惑百姓,移国动众,以害民务者,其刑死流,故曰:凡人君之所以内失百姓,外失诸侯,兵挫而地削,名卑而国亏,社稷灭覆,身体危殆,非生于谄淫者未之尝闻也。何以知其然也?曰:淫声谄耳,淫观谄目,耳目之所好谄心,心之所好伤民,民伤而身不危者,未之尝闻也。曰:实圹虚,垦田畴,修墙屋,则国家富。节饮食,撙衣服,则财用足。举贤良,务功劳,布德惠,则贤人进。逐奸人,诘轴伪,去谗慝,则奸人止。修饥馑,救灾害,振罢露,则国家定。

  明王之务,在于强本事,去无用,然后民可使富。论贤人,用有能,而民可使治。薄税敛,毋茍于民,待以忠爱,而民可使亲;三者,霸王之事也。事有本而仁义其要也,今工以巧矣,而民不足于备用者,其悦在玩好。农以劳矣,而天下饥者,其悦在珍怪,方丈陈于前。女以巧矣,而天下寒者,其悦在文绣。是故博带梨,大袂列,文绣染,刻镂削,雕琢采。关几而不征,市鄽而不税。是故古之良工,不劳其知巧以为玩好,无用之物,守法者不失。

拼音版对照

   gu zhi sheng wang, suo yi qu ming ming guang yu, hou gong da ye, xian yu tian xia, bu wang yu hou shi, fei de ren zhe, wei zhi chang wen。 bao wang zhi suo yi shi guo jia, wei she ji, fu zong miao, mie yu tian xia, fei shi ren zhe, wei zhi chang wen。 jin you shi zhi jun, jie chu yu an, dong yu wei, zhan yu sheng, shou yu gu, da zhe yu wang tian xia, xiao zhe yu ba zhu hou。 er bu wu de ren, shi yi xiao zhe bing cuo er di xue, da zhe shen si er guo wang, gu yue: ren bu ke bu wu ye。 ci tian xia zhi ji ye。

   yue: ran ze de ren zhi dao, mo ru li zhi。 li zhi zhi dao, mo ru jiao zhi yi zheng, gu shan wei zheng zhe, tian chou ken er guo yi shi, chao ting xian er guan fu zhi, gong fa xing er si qu zhi, cang lin shi er ling yu kong, xian ren jin er jian min tui, qi jun zi shang zhong zheng er xia chan yu。 qi shi min gui wu yong er jian de li。 qi shu ren hao geng nong er e yin shi。 yu shi cai yong zu, er yin shi xin cai rao。 shi gu shang bi kuan yu, er you jie she。 xia bi ting cong, er bu ji yuan。 shang xia he tong, er you li yi, gu chu an er dong wei, zhan sheng er shou gu, shi yi yi zhan er zheng zhu hou。 bu neng wei zheng zhe, tian chou huang er guo yi xu, chao ting? chui? yong? yao9?ǚ xi? jiao? xiao? zhou ti cha? qi tang dan? tui song shuo? shuo ke?? zhu? you xian qi mu? lun xing?? guan ke bian shan mei??? xu long? guan? si mi? che? zhun??? xue qian pu mi xun? cheng? jiang shuoΓ? sha zhi xin?, er wu jie she, xia yu fu zhi er bu ting cong, shang xia jiao yin er bu he tong, gu chu bu an er dong bu wei, zhan bu sheng er shou bu gu, shi yi xiao zhe bing cuo er di xue, da zhe shen si er guo wang, gu yi ci guan zhi, ze zheng bu ke bu shen ye。

   de you liu xing, yi you qi ti, li you ba jing, fa you wu wu, quan you san du, suo wei liu xing zhe he? yue: pi tian chou, li tan zhai。 xiu shu yi, quan shi min, mian jia se, xiu qiang wu, ci wei hou qi sheng。 fa fu li, shu?y ji xiu dao tu, bian guan shi, shen jiang xiu, ci wei shu zhi yi cai。 dao shui liao, li bei gou, jue pan zhu, kui ni zhi, tong yu bi, shen jin liang, ci wei yi zhi yi li, bo zheng lian, qing zheng fu, chi xing fa, she zui li, you xiao guo, ci wei kuan qi zheng。 yang chang lao, ci you gu, xu guan gua, wen ji bing, diao huo sang, ci wei kuang qi ji。 yi dong han。 shi ji ke, kuang pin ju, zhen ba lu。 zi fa jue, ci wei zhen qi qiong。 fan ci liu zhe, de zhi xing ye。 liu zhe ji bu, ze min zhi suo yu, wu bu de yi。 fu min bi de qi suo yu, ran hou ting shang, ting shang, ran hou zheng ke shan wei ye, gu yue de bu ke bu xing ye。

   yue: min zhi de yi, er wei zhi yi, ran hou ming xing yi dao zhi yi, yi you qi ti, qi ti zhe he? yue: xiao ti ci hui, yi yang qin qi。 gong jing zhong xin, yi shi jun shang。 zhong zheng bi yi, yi xing li jie。 zheng qi zun qu, yi pi xing?J。 xian? fu∮ mang? yuan fu⑩ shu6? han kang ta? yuan fu ju yao: tuo?? kui? yuan fu xian zhen7 bo si da lu? lv? qun bing7 li pi li? jia huan bian xing?? xing? huan mie tou ta? tou qia si jiaoΠ bo?Π cai huan huo????? si shao zai jiaoざ? yu ta? shi hui bao huan sha huang xing bing?br/>
   yue: min zhi yi yi, er wei zhi li, ran hou shi ba jing yi dao zhi li。 suo wei ba jing zhe he? yue: shang xia you yi, gui jian you fen, chang you you deng pin fu you du, fan ci ba zhe, li zhi jing ye。 gu shang xia wu yi ze luan, gui jian wu fen ze zheng, chang you wu deng ze bei, pin fu wu du ze shi。 shang xia luan, gui jian zheng, chang you bei, pin fu shi, er guo bu luan zhe, wei zhi chang wen ye。 shi gu sheng wang chi ci ba li, yi dao qi min; ba zhe ge de qi yi, ze wei ren jun zhe, zhong zheng er wu si。 wei ren chen zhe, zhong xin er bu dang。 wei ren fu zhe, ci hui yi jiao。 wei ren zi zhe, xiao ti yi su。 wei ren xiong zhe, kuan yu yi hui。 wei ren di zhe, bi shun yi jing。 wei ren fu zhe, dun? he yuan taN? si pin lu? ao xi zai chuo7 ling hui si lu huai du xi? ji huang ben??? huiu gui, shao bu ling chang, yuan bu xian qin, xin bu xian jiu, xiao bu jia da, yin bu po yi, fan ci ba zhe, li zhi jing ye。 fu ren bi zhi li ran hou gong jing, gong jing ran hou zun rang, zun rang ran hou shao chang gui jian bu xiang? yue, shao chang gui jian bu xiang? yue, gu luan bu sheng er huan bu zuo, gu yue li bu ke bu jin ye。

   yue: min zhi li yi, er wei zhi wu, ran hou bu fa yi ren li, ren li you wu wu, wu wu zhe he? yue: jun ze chen er ren guan, da fu ren guan bian shi, guan chang ren shi shou zhi, shi xiu shen gong cai, shu ren geng nong shu yi。 jun ze chen er ren guan, ze shi bu fan luan。 da fu ren guan bian shi, ze ju cuo shi。 guan chang ren shi shou zhi, ze dong zuo he。 shi xiu shen gong cai, ze xian liang fa。 shu ren geng nong shu yi, ze cai yong zu。 gu yue: fan ci wu zhe, li zhi wu ye。 fu min bi zhi wu, ran hou xin yi, xin yi ran hou yi zhuan, xin yi er yi zhuan, ran hou gong zu guan ye。 gu yue: li bu ke bu wu ye。

   yue: min zhi wu yi, er wei zhi quan, ran hou kao san du yi dong zhi; suo wei san du zhe he? yue: shang du zhi tian xiang, xia du zhi di yi, zhong du zhi ren shun, ci suo wei san du。 gu yue: tian shi bu xiang, ze you shui han。 di dao bu yi, ze you ji jin。 ren dao bu shun, ze you huo luan; ci san zhe zhi lai ye, zheng zhao zhi。 yue: shen shi yi ju shi, yi shi dong min, yi min dong guo, yi guo dong tian xia。 tian xia dong, ran hou gong ming ke cheng ye, gu min bi zhi quan ran hou ju cuo de。 ju cuo de ze min he ji, min he ji ze gong ming li yi, gu yue: quan bu ke bu du ye。

   gu yue wu jing ji bu, ran hou zhu jian min, jie zhou wei, ping chan te, er wu ting yin ci, wu zuo yin qiao。 ruo min you yin xing xie xing, shu wei yin ci, zuo wei yin qiao, yi shang chan jun shang, er xia huo bai xing, yi guo dong zhong, yi hai min wu zhe, qi xing si liu, gu yue: fan ren jun zhi suo yi nei shi bai xing, wai shi zhu hou, bing cuo er di xue, ming bei er guo kui, she ji mie fu, shen ti wei dai, fei sheng yu chan yin zhe wei zhi chang wen ye。 he yi zhi qi ran ye? yue: yin sheng chan er, yin guan chan mu, er mu zhi suo hao chan xin, xin zhi suo hao shang min, min shang er shen bu wei zhe, wei zhi chang wen ye。 yue: shi kuang xu, ken tian chou, xiu qiang wu, ze guo jia fu。 jie yin shi, zun yi fu, ze cai yong zu。 ju xian liang, wu gong lao, bu de hui, ze xian ren jin。 zhu jian ren, jie zhou wei, qu chan te, ze jian ren zhi。 xiu ji jin, jiu zai hai, zhen ba lu, ze guo jia ding。

   ming wang zhi wu, zai yu qiang ben shi, qu wu yong, ran hou min ke shi fu。 lun xian ren, yong you neng, er min ke shi zhi。 bo shui lian, wu? yu min, dai yi zhong ai, er min ke shi qin; san zhe, ba wang zhi shi ye。 shi you ben er ren yi qi yao ye, jin gong yi qiao yi, er min bu zu yu bei yong zhe, qi yue zai wan hao。 nong yi lao yi, er tian xia ji zhe, qi yue zai zhen guai, fang zhang chen yu qian。 nv yi qiao yi, er tian xia han zhe, qi yue zai wen xiu。 shi gu bo dai li, da mei lie, wen xiu ran, ke lou xue, diao zhuo cai。 guan ji er bu zheng, shi? er bu shui。 shi gu gu zhi liang gong, bu lao qi zhi qiao yi wei wan hao, wu yong zhi wu, shou fa zhe bu shi。

免责声明:「五辅」本章内容出自「管子」,文笔优美俱佳,章节内容(即本文)收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

五辅·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记
删文留言-版权及免责声明