皇矣
先秦 诗经
古诗词:皇矣原文翻译+全文注释译文+原著赏析
原文:
[先秦] 诗经皇矣上帝,临下有赫。监观四方,求民之莫。
维此二国,其政不获。维彼四国,爰究爰度。
上帝耆之,憎其式廓。乃眷西顾,此维与宅。
作之屏之,其菑其翳。修之平之,其灌其栵。
启之辟之,其柽其椐。攘之剔之,其檿其柘。
帝迁明德,串夷载路。天立厥配,受命既固。
帝省其山,柞棫斯拔,松柏斯兑。
帝作邦作对,自大伯王季。维此王季,因心则友。
则友其兄,则笃其庆,载锡之光。
受禄无丧,奄有四方。
维此王季,帝度其心。貊其德音,其德克明。
克明克类,克长克君。王此大邦,克顺克比。
比于文王,其德靡悔。既受帝祉,施于孙子。
帝谓文王:无然畔援,无然歆羡,诞先登于岸。
密人不恭,敢距大邦,侵阮徂共。
王赫斯怒,爰整其旅,以按徂旅。
以笃于周祜,以对于天下。
依其在京,侵自阮疆。陟我高冈,无矢我陵。
我陵我阿,无饮我泉,我泉我池。
度其鲜原,居岐之阳,在渭之将。
万邦之方,下民之王。
帝谓文王:予怀明德,不大声以色,不长夏以革。
不识不知,顺帝之则。
帝谓文王:訽尔仇方,同尔弟兄。
以尔钩援,与尔临冲,以伐崇墉。
临冲闲闲,崇墉言言。执讯连连,攸馘安安。
是类是禡,是致是附,四方以无侮。
临冲茀茀,崇墉仡仡。
是伐是肆,是绝是忽。四方以无拂。
注释:
【1】皇:光辉、伟大。【2】临:监视。
【3】下:下界、人间。
【4】赫:显著。
【5】莫:通“瘼”,疾苦。
【6】二国:有谓指夏、殷,有谓指豳、邰,皆不确。马瑞辰《毛诗传笺通释》引或说:“古文上作二,与一二之二相似,二国当为上国之误。”此说是,上国系指殷商。
【7】政:政令。
【8】获:得。不获,不得民心。
【9】四国:天下四方。
【10】爰:就。
【11】究:研究。
【12】度(duó):图谋。
【13】耆:读为“稽”,考察。
【14】式:语助词。式廓:犹言“规模”。
【15】眷:思慕、宠爱。
【16】西顾:回头向西看。西,指岐周之地。
【17】此:指岐周之地。
【18】宅:安居。
【19】作:借作“柞”,砍伐树木。
【20】屏(bǐng):除去。
【21】菑(zī):指直立而死的树木。
【22】翳:通“殪”,指死而仆倒的树木。
【23】修:修剪。
【24】平:铲平。
【25】灌:丛生的树木。
【26】栵(lì):斩而复生的枝杈。
【27】启:开辟。
【28】辟:排除。
【29】柽(chēng):木名,俗名西河柳。
【30】椐(jū):木名,俗名灵寿木。
【31】攘:排除。
【32】剔:剔除。
【33】檿(yǎn):木名,俗名山桑。
【34】柘(zhè):木名,俗名黄桑。以上皆为倒装句式。
【35】帝:上帝。
【36】明德:明德之人,指太王古公亶父。
【37】串夷:即昆夷,亦即犬戎。
【38】载:则。
【39】路:借作“露”,败。太王原居豳,因犬戎侵扰,迁于岐,打败了犬戎。
【40】厥:其。
【41】配:配偶。太王之妻为太姜。
【42】既:犹“而”。
【43】固:坚固、稳固。
【44】省(xǐng):察看。
【45】山:指岐山,在今陕西省。
【46】柞棫:两种树名。
【47】斯:犹“乃”。
【48】拔:拔除。
【49】兑(duì):直立。
【50】作:兴建。
【51】邦:国。
【52】对:疆界。
【53】大伯:即太伯,太王长子。次子虞仲,三子季历。太王爱王季,太伯、虞仲为让位于季历,逃至南方,另建吴国。太王死后,季历为君,是为王季。
【54】因心:姚际恒《诗经通论》:“因心者,王季因太王之心也,故受太伯之让而不辞,则是能友矣。”
【55】友:友爱兄弟。
【56】则:犹“能”。
【57】笃:厚益,增益。
【58】庆:吉庆,福庆。
【59】载:则。
【60】锡:同“赐”。
【61】光:荣光。
【62】丧:丧失。
【63】奄:全。尽。
【64】貊(mò):《左传·昭公二十八年》及《礼记·乐记》皆引作“莫”。莫,传布。
【65】克:能。
【66】明:明察是非。
【67】类:分辨善恶。
【68】长:师长。
【69】君:国君。
【70】王(wàng):称王,统治。
【71】顺:使民顺从。
【72】比:使民亲附。
【73】比于:及至。
【74】悔:借为“晦”,不明。
【75】施(yì):延续。
【76】畔援:犹“盘桓”,徘徊不进的样子。
【77】歆羡:犹言“觊觎”,非分的希望和企图。
【78】诞:发语词。
【79】先登于岸:喻占据有利形势。
【80】密:古国名,在今甘肃灵台一带。
【81】阮:古国名,在今甘肃泾川一带,当时为周之属国。阻:往,至。
【82】共(gōng):古国名,在今甘肃泾川北,亦为周之属国。
【83】赫:勃然大怒的样子。
【84】斯:犹“而”。
【85】旅:军队。
【86】按:遏止。
【87】徂旅:此指前来侵阮、侵共的密国军队。
【88】笃:厚益、巩固。
【89】祜(hù):福。
【90】对:安定。
【91】依:凭借。
【92】京:高丘。
【93】陟(zhì):登。
【94】矢:借作“施”,陈设。此指陈兵。
【95】阿:大的丘陵。
【96】鲜(xiǎn):犹“巘”,小山。
【97】阳:山南边。
【98】将:旁边。
【99】方:准则,榜样。
【100】大:注重。
【101】以:犹“与”。
【102】长:挟,依恃。
【103】夏:夏楚,刑具。
【104】革:兵甲,指战争。
【105】顺:顺应。
【106】则:法则。
【107】仇:同伴。
【108】方:方国。仇方,与国、盟国。
【109】弟兄:指同姓国家。
【110】钩援:古代攻城的兵器。以钩钩入城墙,牵钩绳攀援而登。
【111】临冲:两种军车名。临车上有望楼,用以瞭望敌人,也可居高临下地攻城。冲车则从墙下直冲城墙。
【112】崇:古国名,在今陕西西安、户县一带,殷末崇侯虎即崇国国君,《尚书大传》有“文王六年伐崇”的记载。
【113】墉:城墙。
【114】闲闲:摇动的样子。
【115】言言:高大的样子。
【116】汛:读为“奚”,俘虏。
【117】连连:接连不断的状态。
【118】攸:所。
【119】馘(guó):古代战争时将所杀之敌割取左耳以计数献功,称“馘”,也称“获”。
【120】安安:安闲从容的样子。
【121】是:乃,于是。
【122】类:通“禷”,出征时祭天。祃(mà):师祭,至所征之地举行的祭祀;或谓祭马神。
【123】致:招致。
【124】附:安抚。
【125】茀茀:强盛的样子。
【126】仡(yì)仡:高崇的样子。
【127】肆:通“袭”。
【128】忽:灭绝。
【129】拂:违背,抗拒。
作品赏析:
这首颂诗先写西周为天命所归及古公亶父(太王)经营岐山、打退昆夷的情况,再写王季的继续发展和他的德行,最后重点描述了文王伐密、灭崇的事迹和武功。这些事件,是周部族得以发展、得以灭商建国的重大事件,太王、王季、文王,都是周王朝的“开国元勋”,对周部族的发展和周王朝的建立,作出了卓越的贡献,所以作者极力地赞美他们,歌颂他们,字里行间充溢着深厚的爱部族、爱祖先的思想感情。全诗八章,有四章叙写了文王,说明是以文王的功业为重点的。全诗八章,章十二句。内容丰富,气魄宏大。前四章重点写太王,后四章写文王,俨然是一部周部族的周原创业史。
首章先从周太王得天眷顾、迁岐立国写起。周人原先是一个游牧民族,居于今陕西、甘肃接境一带。传说从后稷开始,做了帝尧的农师,始以农桑为业,并初步建国,以邰(今陕西武功一带)为都(见《大雅·生民》)。到了第四代公刘之时,又举族迁往豳(邠)地(今陕西旬邑一带),行地宜,务耕种。开荒定居,部族更加兴旺和发展(见《大雅·公刘》)。第十三代(依《史记·周本纪》)为古公亶父(即周太王),因受戎狄之侵、昆夷之扰,又迁居于岐山下之周原(今陕西岐山一带),开荒垦田,营建宫室,修造城郭,革除戎俗,发展农业,使周部族日益强大(见《大雅·緜》)。此章说是天命所使,当然是夸张的说法。但尊天和尊祖的契合,正是周人“君权神授”思想的表现。
第二章具体描述了太王在周原开辟与经营的情景。连用四组排比语句,选用八个动词,罗列了八种植物,极其生动形象地表现太王创业的艰辛和气魄的豪迈。最后还点明:太王赶走了昆夷,娶了佳偶(指太姜),使国家更加强大。
第三章又写太王立业,王季继承,既合天命,又扩大了周部族的福祉,并进一步奄有四方。其中,特别强调“帝作封作对,自大伯王季”。太王有三子:太伯、虞仲和季历(即王季)。太王爱季历,太伯、虞仲相让,因此王季的继立,是应天命、顺父心、友兄弟的表现。写太伯是虚,写王季是实。但“夹写太伯,从王季一面写友爱,而太伯之德自见”(方玉润《诗经原始》),既是夹叙法,亦是推原法,作者的艺术用心,是值得深入体味的。
第四章集中描述了王季的德音。说他“克明克类,克长克君;王比大邦,克顺克比”,充分表现了他的圣明睿智,为王至宜。其中,用“帝度其心,貊其德音”,以突出其尊贵的地位和煊赫的名声;而“比于文王,其德靡悔”,既说明了王季的德泽流长,又为以下各章写文王而做了自然的过渡。
《皇矣》在《大雅·文王之什》,当然重点是在歌颂和赞美文王。因而此诗从第五章起,就集中描述文王的功业了。
第五章先写上帝对文王的教导:“无然畔援,无然歆羡,诞先登于岸。”即要文王勇往直前,面对现实,先占据有利的形势。虽不言密人侵入和文王怎么去做,但其紧张的气氛已充分显示了出来。接着作者指出“密人不恭,敢距大邦”,一场激烈的战争势在难免了。密人“侵阮阻共”,意欲侵略周国,文王当机立断,“爰整其旅,以按徂旅”,并强调,这是“笃于周祜”、“对于天下”的正义行动。
第六章写双方的战斗形势进一步发展。密人“侵自阮疆,陟我高冈”,已经进入境内了。文王对密人发出了严重的警告,并在“岐之阳”、“渭之将”安扎营寨,严正对敌。写出情况十分严峻,使读者如临其境。
第七章写战前的情景,主要是上帝对文王的教导,要他“不大声以色,不长夏以革”,就是不要疾言厉色,而要从容镇定;不要光凭武器硬拼,而要注意策略。要“顺帝之则”、“询尔仇方,同尔兄弟”,即按照上帝意志,联合起同盟和兄弟之国,然后再“以尔钩援,与尔临冲”,去进攻崇国的城池。崇国当时也是周国的强敌,上言密,此言崇,实兼而有之,互文见义。
最后一章是写伐密灭崇战争具体情景。周国用它“闲闲”、“茀茀”的临车、冲车,攻破了崇国“言言”、“仡仡”的城墙,“是伐是肆”,“执讯”、“攸馘”,“是致是附”、“是绝是忽”,取得了彻底的胜利,从而“四方无以拂”,四方邦国再没有敢抗拒周国的了。这些内容表现了周从一个小部族逐渐发展壮大,依靠的绝对不是后世所歌颂的单纯的所谓礼乐教化,而主要是通过不断的武力征伐,扩张疆域,从而获得了灭商的实力。
由此可见,《皇矣》在叙述这段历史过程时是有顺序、有重点地描述的。全诗中,既有历史过程的叙述,又有历史人物的塑造,还有战争场面的描绘,内容繁富,规模宏阔,笔力遒劲,条理分明。所叙述的内容,虽然时间的跨度很大,但由于作者精心的结构和安排,却又显得非常紧密和完整。特别是夸张词语、重叠词语、人物语言和排比句式的交错使用,章次、语气的自然舒缓,更增强此诗的生动性、形象性和艺术感染力。
huang yi shang di, lin xia you he。 jian guan si fang, qiu min zhi mo。
wei ci er guo, qi zheng bu huo。 wei bi si guo, yuan jiu yuan du。
shang di qi zhi, zeng qi shi kuo。 nai juan xi gu, ci wei yu zhai。
zuo zhi ping zhi, qi? qi yi。 xiu zhi ping zhi, qi guan qi? sha?/br> qi zhi pi zhi, qi cheng qi ju。 rang zhi ti zhi, qi?? qi zhe。
di qian ming de, chuan yi zai lu。 tian li jue pei, shou ming ji gu。
di sheng qi shan, zha?? gong wei? sha si gou yao?/br> di zuo bang zuo dui, zi da bo wang ji。 wei ci wang ji, yin xin ze you。
ze you qi xiong, ze du qi qing, zai xi zhi guang。
shou lu wu sang, yan you si fang。
wei ci wang ji, di du qi xin。 mo qi de yin, qi de ke ming。
ke ming ke lei, ke chang ke jun。 wang ci da bang, ke shun ke bi。
bi yu wen wang, qi de mi hui。 ji shou di zhi, shi yu sun zi。
di wei wen wang: wu ran pan yuan, wu ran xin xian, dan xian deng yu an。
mi ren bu gong, gan ju da bang, qin ruan cu gong。
wang he si nu, yuan zheng qi lv, yi an cu lv。
yi du yu zhou hu, yi dui yu tian xia。
yi qi zai jing, qin zi ruan jiang。 zhi wo gao gang, wu shi wo ling。
wo ling wo e, wu yin wo quan, wo quan wo chi。
du qi xian yuan, ju qi zhi yang, zai wei zhi jiang。
wan bang zhi fang, xia min zhi wang。
di wei wen wang: yu huai ming de, bu da sheng yi se, bu chang xia yi ge。
bu shi bu zhi, shun di zhi ze。
di wei wen wang:? er chou fang, tong er di xiong。
yi er gou yuan, yu er lin chong, yi fa chong yong。
lin chong xian xian, chong yong yan yan。 zhi xun lian lian, you guo an an。
shi lei shi?, shi zhi shi fu, si fang yi wu wu。
lin chong??, chong yong yi yi。
shi fa shi si, shi jue shi hu。 si fang yi wu fu。
zhu shi:
【1】 huang: guang hui、 wei da。【2】 lin: jian shi。
【3】 xia: xia jie、 ren jian。
【4】 he: xian zhu。
【5】 mo: tong“ mo”, ji ku。
【6】 er guo: you wei zhi xia、 yin, you wei zhi bin、 tai, jie bu que。 ma rui chen《 mao shi chuan jian tong shi》 yin huo shuo:“ gu wen shang zuo er, yu yi er zhi er xiang si, er guo dang wei shang guo zhi wu。” ci shuo shi, shang guo xi zhi yin shang。
【7】 zheng: zheng ling。
【8】 huo: de。 bu huo, bu de min xin。
【9】 si guo: tian xia si fang。
【10】 yuan: jiu。
【11】 jiu: yan jiu。
【12】 du(duó): tu mou。
【13】 qi: du wei“ ji”, kao cha。
【14】 shi: yu zhu ci。 shi kuo: you yan“ gui mo”。
【15】 juan: si mu、 chong ai。
【16】 xi gu: hui tou xiang xi kan。 xi, zhi qi zhou zhi di。
【17】 ci: zhi qi zhou zhi di。
【18】 zhai: an ju。
【19】 zuo: jie zuo“ zha”, kan fa shu mu。
【20】 ping(bǐng): chu qu。
【21】?(zī): zhi zhi li er si de shu mu。
【22】 yi: tong“ yi”, zhi si er pu dao de shu mu。
【23】 xiu: xiu jian。
【24】 ping: chan ping。
【25】 guan: cong sheng de shu mu。
【26】? zheng?ì): zhan er fu sheng de zhi cha。
【27】 qi: kai pi。
【28】 pi: pai chu。
【29】 cheng(chēng): mu ming, su ming xi he liu。
【30】 ju(jū): mu ming, su ming ling shou mu。
【31】 rang: pai chu。
【32】 ti: ti chu。
【33】??(yǎn): mu ming, su ming shan sang。
【34】 zhe(zhè): mu ming, su ming huang sang。 yi shang jie wei dao zhuang ju shi。
【35】 di: shang di。
【36】 ming de: ming de zhi ren, zhi tai wang gu gong?? fu。
【37】 chuan yi: ji kun yi, yi ji quan rong。
【38】 zai: ze。
【39】 lu: jie zuo“ lu”, bai。 tai wang yuan ju bin, yin quan rong qin rao, qian yu qi, da bai le quan rong。
【40】 jue: qi。
【41】 pei: pei ou。 tai wang zhi qi wei tai jiang。
【42】 ji: you“ er”。
【43】 gu: jian gu、 wen gu。
【44】 sheng(xǐng): cha kan。
【45】 shan: zhi qi shan, zai jin shan xi sheng。
【46】 zha?В hao jie zhi lou??br/>【47】 si: you“ nai”。
【48】 ba: ba chu。
【49】 dui(duì): zhi li。
【50】 zuo: xing jian。
【51】 bang: guo。
【52】 dui: jiang jie。
【53】 da bo: ji tai bo, tai wang chang zi。 ci zi yu zhong, san zi ji li。 tai wang ai wang ji, tai bo、 yu zhong wei rang wei yu ji li, tao zhi nan fang, ling jian wu guo。 tai wang si hou, ji li wei jun, shi wei wang ji。
【54】 yin xin: yao ji heng《 shi jing tong lun》:“ yin xin zhe, wang ji yin tai wang zhi xin ye, gu shou tai bo zhi rang er bu ci, ze shi neng you yi。”
【55】 you: you ai xiong di。
【56】 ze: you“ neng”。
【57】 du: hou yi, zeng yi。
【58】 qing: ji qing, fu qing。
【59】 zai: ze。
【60】 xi: tong“ ci”。
【61】 guang: rong guang。
【62】 sang: sang shi。
【63】 yan: quan。 jin。
【64】 mo(mò):《 zuo chuan· zhao gong er shi ba nian》 ji《 li ji· le ji》 jie yin zuo“ mo”。 mo, chuan bu。
【65】 ke: neng。
【66】 ming: ming cha shi fei。
【67】 lei: fen bian shan e。
【68】 chang: shi chang。
【69】 jun: guo jun。
【70】 wang(wàng): cheng wang, tong zhi。
【71】 shun: shi min shun cong。
【72】 bi: shi min qin fu。
【73】 bi yu: ji zhi。
【74】 hui: jie wei“ hui”, bu ming。
【75】 shi(yì): yan xu。
【76】 pan yuan: you“ pan huan”, pai huai bu jin de yang zi。
【77】 xin xian: you yan“ ji yu”, fei fen de xi wang he qi tu。
【78】 dan: fa yu ci。
【79】 xian deng yu an: yu zhan ju you li xing shi。
【80】 mi: gu guo ming, zai jin gan su ling tai yi dai。
【81】 ruan: gu guo ming, zai jin gan su jing chuan yi dai, dang shi wei zhou zhi shu guo。 zu: wang, zhi。
【82】 gong(gōng): gu guo ming, zai jin gan su jing chuan bei, yi wei zhou zhi shu guo。
【83】 he: bo ran da nu de yang zi。
【84】 si: you“ er”。
【85】 lv: jun dui。
【86】 an: e zhi。
【87】 cu lv: ci zhi qian lai qin ruan、 qin gong de mi guo jun dui。
【88】 du: hou yi、 gong gu。
【89】 hu(hù): fu。
【90】 dui: an ding。
【91】 yi: ping jie。
【92】 jing: gao qiu。
【93】 zhi(zhì): deng。
【94】 shi: jie zuo“ shi”, chen she。 ci zhi chen bing。
【95】 e: da de qiu ling。
【96】 xian(xiǎn): you“?t”, xiao shan。
【97】 yang: shan nan bian。
【98】 jiang: pang bian。
【99】 fang: zhun ze, bang yang。
【100】 da: zhu zhong。
【101】 yi: you“ yu”。
【102】 chang: xie, yi shi。
【103】 xia: xia chu, xing ju。
【104】 ge: bing jia, zhi zhan zheng。
【105】 shun: shun ying。
【106】 ze: fa ze。
【107】 chou: tong ban。
【108】 fang: fang guo。 chou fang, yu guo、 meng guo。
【109】 di xiong: zhi tong xing guo jia。
【110】 gou yuan: gu dai gong cheng de bing qi。 yi gou gou ru cheng qiang, qian gou sheng pan yuan er deng。
【111】 lin chong: liang zhong jun che ming。 lin che shang you wang lou, yong yi? wang di ren, ye ke ju gao lin xia di gong cheng。 chong che ze cong qiang xia zhi chong cheng qiang。
【112】 chong: gu guo ming, zai jin shan xi xi an、 hu xian yi dai, yin mo chong hou hu ji chong guo guo jun,《 shang shu da chuan》 you“ wen wang liu nian fa chong” de ji zai。
【113】 yong: cheng qiang。
【114】 xian xian: yao dong de yang zi。
【115】 yan yan: gao da de yang zi。
【116】 xun: du wei“ xi”, fu lu。
【117】 lian lian: jie lian bu duan de zhuang tai。
【118】 you: suo。
【119】 guo(guó): gu dai zhan zheng shi jiang suo sha zhi di ge qu zuo er yi ji shu xian gong, cheng“ guo”, ye cheng“ huo”。
【120】 an an: an xian cong rong de yang zi。
【121】 shi: nai, yu shi。
【122】 lei: tong“?”, chu zheng shi ji tian。?(mà): shi ji, zhi suo zheng zhi di ju xing de ji si; huo wei ji ma shen。
【123】 zhi: zhao zhi。
【124】 fu: an fu。
【125】??: qiang sheng de yang zi。
【126】 yi(yì) yi: gao chong de yang zi。
【127】 si: tong“ xi”。
【128】 hu: mie jue。
【129】 fu: wei bei, kang ju。
zuo pin shang xi:
zhe shou song shi xian xie xi zhou wei tian ming suo gui ji gu gong?? fu( tai wang) jing ying qi shan、 da tui kun yi de qing kuang, zai xie wang ji de ji xu fa zhan he ta de de xing, zui hou zhong dian miao shu le wen wang fa mi、 mie chong de shi ji he wu gong。 zhe xie shi jian, shi zhou bu zu de yi fa zhan、 de yi mie shang jian guo de zhong da shi jian, tai wang、 wang ji、 wen wang, dou shi zhou wang chao de“ kai guo yuan xun”, dui zhou bu zu de fa zhan he zhou wang chao de jian li, zuo chu le zhuo yue de gong xian, suo yi zuo zhe ji li di zan mei ta men, ge song ta men, zi li xing jian chong yi zhe shen hou de ai bu zu、 ai zu xian de si xiang gan qing。 quan shi ba zhang, you si zhang xu xie le wen wang, shuo ming shi yi wen wang de gong ye wei zhong dian de。quan shi ba zhang, zhang shi er ju。 nei rong feng fu, qi po hong da。 qian si zhang zhong dian xie tai wang, hou si zhang xie wen wang, yan ran shi yi bu zhou bu zu de zhou yuan chuang ye shi。
shou zhang xian cong zhou tai wang de tian juan gu、 qian qi li guo xie qi。 zhou ren yuan xian shi yi ge you mu min zu, ju yu jin shan xi、 gan su jie jing yi dai。 chuan shuo cong hou ji kai shi, zuo le di yao de nong shi, shi yi nong sang wei ye, bing chu bu jian guo, yi tai( jin shan xi wu gong yi dai) wei dou( jian《 da ya· sheng min》)。 dao le di si dai gong liu zhi shi, you ju zu qian wang bin(?) di( jin shan xi xun yi yi dai), xing di yi, wu geng zhong。 kai huang ding ju, bu zu geng jia xing wang he fa zhan( jian《 da ya· gong liu》)。 di shi san dai( yi《 shi ji· zhou ben ji》) wei gu gong?? fu( ji zhou tai wang), yin shou rong di zhi qin、 kun yi zhi rao, you qian ju yu qi shan xia zhi zhou yuan( jin shan xi qi shan yi dai), kai huang ken tian, ying jian gong shi, xiu zao cheng guo, ge chu rong su, fa zhan nong ye, shi zhou bu zu ri yi qiang da( jian《 da ya·?》)。 ci zhang shuo shi tian ming suo shi, dang ran shi kua zhang de shuo fa。 dan zun tian he zun zu de qi he, zheng shi zhou ren“ jun quan shen shou” si xiang de biao xian。
di er zhang ju ti miao shu le tai wang zai zhou yuan kai pi yu jing ying de qing jing。 lian yong si zu pai bi yu ju, xuan yong ba ge dong ci, luo lie le ba zhong zhi wu, ji qi sheng dong xing xiang di biao xian tai wang chuang ye de jian xin he qi po de hao mai。 zui hou hai dian ming: tai wang gan zou le kun yi, qu le jia ou( zhi tai jiang), shi guo jia geng jia qiang da。
di san zhang you xie tai wang li ye, wang ji ji cheng, ji he tian ming, you kuo da le zhou bu zu de fu zhi, bing jin yi bu yan you si fang。 qi zhong, te bie qiang tiao“ di zuo feng zuo dui, zi da bo wang ji”。 tai wang you san zi: tai bo、 yu zhong he ji li( ji wang ji)。 tai wang ai ji li, tai bo、 yu zhong xiang rang, yin ci wang ji de ji li, shi ying tian ming、 shun fu xin、 you xiong di de biao xian。 xie tai bo shi xu, xie wang ji shi shi。 dan“ jia xie tai bo, cong wang ji yi mian xie you ai, er tai bo zhi de zi jian”( fang yu run《 shi jing yuan shi》), ji shi jia xu fa, yi shi tui yuan fa, zuo zhe de yi shu yong xin, shi zhi de shen ru ti wei de。
di si zhang ji zhong miao shu le wang ji de de yin。 shuo ta“ ke ming ke lei, ke chang ke jun; wang bi da bang, ke shun ke bi”, chong fen biao xian le ta de sheng ming rui zhi, wei wang zhi yi。 qi zhong, yong“ di du qi xin, mo qi de yin”, yi tu chu qi zun gui de di wei he xuan he de ming sheng; er“ bi yu wen wang, qi de mi hui”, ji shuo ming le wang ji de de ze liu chang, you wei yi xia ge zhang xie wen wang er zuo le zi ran de guo du。
《 huang yi》 zai《 da ya· wen wang zhi shen》, dang ran zhong dian shi zai ge song he zan mei wen wang。 yin er ci shi cong di wu zhang qi, jiu ji zhong miao shu wen wang de gong ye le。
di wu zhang xian xie shang di dui wen wang de jiao dao:“ wu ran pan yuan, wu ran xin xian, dan xian deng yu an。” ji yao wen wang yong wang zhi qian, mian dui xian shi, xian zhan ju you li de xing shi。 sui bu yan mi ren qin ru he wen wang zen me qu zuo, dan qi jin zhang de qi fen yi chong fen xian shi le chu lai。 jie zhe zuo zhe zhi chu“ mi ren bu gong, gan ju da bang”, yi chang ji lie de zhan zheng shi zai nan mian le。 mi ren“ qin ruan zu gong”, yi yu qin lve zhou guo, wen wang dang ji li duan,“ yuan zheng qi lv, yi an cu lv”, bing qiang tiao, zhe shi“ du yu zhou hu”、“ dui yu tian xia” de zheng yi xing dong。
di liu zhang xie shuang fang de zhan dou xing shi jin yi bu fa zhan。 mi ren“ qin zi ruan jiang, zhi wo gao gang”, yi jing jin ru jing nei le。 wen wang dui mi ren fa chu le yan zhong de jing gao, bing zai“ qi zhi yang”、“ wei zhi jiang” an zha ying zhai, yan zheng dui di。 xie chu qing kuang shi fen yan jun, shi du zhe ru lin qi jing。
di qi zhang xie zhan qian de qing jing, zhu yao shi shang di dui wen wang de jiao dao, yao ta“ bu da sheng yi se, bu chang xia yi ge”, jiu shi bu yao ji yan li se, er yao cong rong zhen ding; bu yao guang ping wu qi ying pin, er yao zhu yi ce lve。 yao“ shun di zhi ze”、“ xun er chou fang, tong er xiong di”, ji an zhao shang di yi zhi, lian he qi tong meng he xiong di zhi guo, ran hou zai“ yi er gou yuan, yu er lin chong”, qu jin gong chong guo de cheng chi。 chong guo dang shi ye shi zhou guo de qiang di, shang yan mi, ci yan chong, shi jian er you zhi, hu wen jian yi。
zui hou yi zhang shi xie fa mi mie chong zhan zheng ju ti qing jing。 zhou guo yong ta“ xian xian”、“??” de lin che、 chong che, gong po le chong guo“ yan yan”、“ yi yi” de cheng qiang,“ shi fa shi si”,“ zhi xun”、“ you guo”,“ shi zhi shi fu”、“ shi jue shi hu”, qu de le che di de sheng li, cong er“ si fang wu yi fu”, si fang bang guo zai mei you gan kang ju zhou guo de le。 zhe xie nei rong biao xian le zhou cong yi ge xiao bu zu zhu jian fa zhan zhuang da, yi kao de jue dui bu shi hou shi suo ge song de dan chun de suo wei li le jiao hua, er zhu yao shi tong guo bu duan de wu li zheng fa, kuo zhang jiang yu, cong er huo de le mie shang de shi li。
you ci ke jian,《 huang yi》 zai xu shu zhe duan li shi guo cheng shi shi you shun xu、 you zhong dian di miao shu de。 quan shi zhong, ji you li shi guo cheng de xu shu, you you li shi ren wu de su zao, hai you zhan zheng chang mian de miao hui, nei rong fan fu, gui mo hong kuo, bi li qiu jin, tiao li fen ming。 suo xu shu de nei rong, sui ran shi jian de kua du hen da, dan you yu zuo zhe jing xin de jie gou he an pai, que you xian de fei chang jin mi he wan zheng。 te bie shi kua zhang ci yu、 zhong die ci yu、 ren wu yu yan he pai bi ju shi de jiao cuo shi yong, zhang ci、 yu qi de zi ran shu huan, geng zeng qiang ci shi de sheng dong xing、 xing xiang xing he yi shu gan ran li。
欢迎读者提供注释翻译和赏析
皇矣(先秦 诗经)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文查看(诗经)更多诗文
免责声明:「皇矣」是先秦 诗经创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。
古诗词推荐
- 中谷有蓷
[先秦] 诗经 中谷有蓷,暵其干矣。有女仳离,嘅其叹矣。嘅其叹矣,遇人之艰难矣! 中谷有蓷,暵其脩矣。有女仳离,条其啸矣。条其啸矣,遇人之不淑矣! 中谷有蓷,暵其湿矣。有女仳离,啜其泣矣。啜其泣矣,何嗟及矣! 注释: 【1】中谷:同谷中,山谷之...
- 载芟
[先秦] 诗经 载芟载柞,其耕泽泽。 千耦其耘,徂隰徂畛。 侯主侯伯,侯亚侯旅,侯彊侯以。 有嗿其馌,思媚其妇,有依其士。 有略其耜,俶载南亩。 播厥百谷,实函斯活。 驿驿其达,有厌其杰,厌厌其苗。 绵绵其麃,载获济济。 有实其积,万亿及秭。 为酒...
- 北风
[先秦] 诗经 北风其凉,雨雪其滂。惠而好我,携手同行。 其虚其邪?既亟只且! 北风其喈,雨雪其霏。惠而好我,携手同归。 其虚其邪?既亟只且! 莫赤匪狐,莫黑匪乌。惠而好我,携手同车。 其虚其邪?既亟只且! 注释: 作品赏析: 【注释】: 雨:音玉...
- 无羊
[先秦] 诗经 谁谓尔无羊,三百维群。 谁谓尔无牛,九十其犉。 尔羊来思,其角濈濈。 尔牛来思,其耳湿湿。 或降于阿,或饮于池,或寝于讹。 尔牧来思,何蓑何笠,或负其餱。 三十维物,尔牲则具。 尔牧来思,以薪以蒸,以雌以雄。 尔羊来思,矜矜兢兢,不...
- 考槃
[先秦] 诗经 考槃在涧,硕人之宽。独寐寤言,永矢弗谖。 考槃在阿,硕人之薖。独寐寤歌,永矢弗过。 考槃在陆,硕人之轴。独寐寤宿,永矢弗告。 注释: 【1】考槃(pán):盘桓之意,指避世隐居。一说指扣盘而歌。考,筑成,建成。槃,架木为屋。一说“...
- 陟岵
[先秦] 诗经 陟彼岵兮,瞻望父兮。 父曰:嗟!予子行役,夙夜无已。 上慎旃哉!犹来!无止! 陟彼屺兮,瞻望母兮。 母曰:嗟!予季行役,夙夜无寐。 上慎旃哉!犹来!无弃! 陟彼冈兮,瞻望兄兮。 兄曰:嗟!予弟行役,夙夜无偕。 上慎旃哉!犹来!无死!...
- 采葛
[先秦] 诗经 彼采葛兮,一日不见,如三月兮! 彼采萧兮,一日不见,如三秋兮! 彼采艾兮,一日不见,如三岁兮! 注释: 作品赏析: 【注释】: ①葛:一种蔓生植物,块根可食,茎可制纤维。 ②萧:植物名。蒿的一种,即青蒿。有香气,古时用于祭祀。 ③三...
- 山有扶苏
[先秦] 诗经 山有扶苏,隰有荷华。不见子都,乃见狂且。 山有桥松,隰有游龙。不见子充,乃见狡童。 注释: 【1】扶苏:树木名。一说桑树。 【2】隰(xí):洼地。 【3】华(huā):同“花”。 【4】子都:古代美男子。 【5】狂且(jū):行动轻狂的人...
- 麟之趾
[先秦] 诗经 麟之趾,振振公子,于嗟麟兮。 麟之定,振振公姓,于嗟麟兮。 麟之角,振振公族,于嗟麟兮。 注释: 【1】麟:麒麟,中国古代传说中的仁兽。它有蹄不踏,有额不抵,有角不触,被古人看作至高至美的野兽,因而把它比作公子、公姓、公族的所谓...
- 甫田
[先秦] 诗经 倬彼甫田,岁取十千。我取其陈,食我农人。自古有年,今适南亩。或耘或耔,黍稷薿薿。攸介攸止,烝我髦士。 以我齐明,与我牺羊,以社以方。我田既臧,农夫之庆。琴瑟击鼓,以御田祖。以祈甘雨,以介我稷黍,以谷我士女。 曾孙来止,以其妇子...
- 甫田
[先秦] 诗经 无田甫田,维莠骄骄。无思远人,劳心忉忉。 无田甫田,维莠桀桀。无思远人,劳心怛怛。 婉兮娈兮,总角丱兮。未几见兮,突而弁。 注释: 【1】甫田:大块的田。 【2】无田(diàn):不要耕种。田,治理,耕治田地。 【3】莠(yǒu):杂草;...
- 采蘩
[先秦] 诗经 于以采蘩,于沼于沚[1]; 于以用之,公侯之事。 于以采蘩,于涧之中; 于以用之,公侯之宫。 被之僮僮,夙夜在公; 被之祁祁,薄言还归。 注释: 作品赏析: 【注释】: 蘩:水草名。 [1]:音止,水中沙洲 被:音皮,古代妇女发式。 僮僮:高...
- 桑中
[先秦] 诗经 爰采唐矣?沬之乡矣。云谁之思?美孟姜矣。 期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。 爰采麦矣?沬之北矣。云谁之思?美孟弋矣。 期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。 爰采葑矣?沬之东矣。云谁之思?美孟庸矣。 期我乎桑中,要我乎...
- 巧言
[先秦] 诗经 悠悠昊天,曰父母且。 无罪无辜,乱如此幠。 昊天已威,予慎无罪。 昊天泰幠,予慎无辜。 乱之初生,僭始既涵。 乱之又生,君子信谗。 君子如怒,乱庶遄沮。 君子如祉,乱庶遄已。 君子屡盟,乱是用长。 君子信盗,乱是用暴。 盗言孔甘,乱是...
- 杕杜
[先秦] 诗经 有杕之杜,有睆其实。王事靡盬,继嗣我日。日月阳止,女心伤止,征夫遑止。 有杕之杜,其叶萋萋。王事靡盬,我心伤悲。卉木萋止,女心悲止,征夫归止! 陟彼北山,言采其杞。王事靡盬,忧我父母。檀车幝幝,四牡痯痯,征夫不远! 匪载匪来,...
- 杕杜
[先秦] 诗经 有杕[1]之杜,其叶湑湑[2]。独行踽踽。 岂无他人?不如我同父。 嗟行之人,胡不比焉?人无兄弟,胡不佽[3]焉? 有杕之杜,其叶菁菁。独行睘睘。 岂无他人?不如我同姓。 嗟行之人,胡不比焉?人无兄弟,胡不佽焉? 注释: 【1】有杕(dì )...
- 大东
[先秦] 诗经 有饛簋飧,有捄棘匕。 周道如砥,其直如矢。 君子所履,小人所视。 睠言顾之,潸焉出涕。 小东大东,杼柚其空。 纠纠葛屦,可以履霜。 佻佻公子,行彼周行。 既往既来,使我心疚。 有冽氿泉,无浸获薪。 契契寤叹,哀我惮人。 薪是获薪,尚可...
- 晨风
[先秦] 诗经 鴥[1]彼晨风,郁彼北林。未见君子,忧心钦钦。 如何如何?忘我实多! 山有苞栎,隰有六驳。未见君子,忧心靡乐。 如何如何?忘我实多! 山有苞棣,隰有树檖[2]。未见君子,忧心如醉。 如何如何?忘我实多! 注释: 【1】晨风:鸟名,即鹯(zh...
- 行露
[先秦] 诗经 厌浥[1]行露,岂不夙夜?谓行多露。 谁谓雀无角?何以穿我屋? 谁谓女无家?何以速我狱? 虽速我狱,室家不足! 谁谓鼠无牙?何以穿我墉? 谁谓女无家?何以速我讼? 虽速我讼,亦不女从! 注释: 【1】行(háng)露:道路上的露水。行,道...
- 江有汜
[先秦] 诗经 江有汜,之子归,不我以! 不我以,其后也悔。 江有渚,之子归,不我与! 不我与,其后也处。 江有沱,之子归,不我过! 不我过,其啸也歌。 注释: 【1】江:长江。 【2】汜(sì):由主流分出而复汇合的河水。 【3】归:荣归故里。妇人谓...